واژه وینیِت (Vignette) در اصل یک کلمه فرانسوی است و در گذشته برای نامیدن نوعی حاشیه تزئینی شبیه به درخت مو یا پیچک که در کتاب ها استفاده می شد، بکار می رفت. پس از ظهور عکاسی و تولید عکس های پرتره، این اصطلاح برای عکس های پرتره ای بکار می رفت که مرکز عکس واضح و گوشه های آن محو بود.
امروزه اصطلاح وینیِتینگ (Vignetting) در عکاسی به معنی تیره شدن گوشه های تصویر در مقایسه با نواحی مرکزی آن است. این تاریک شدن به صورت شعاعی به سمت گوشه ها و حاشیه تصویر می باشد.
پدیده وینیِتینگ می تواند در هر سیستم اپتیکی که تولید تصویر می نماید اتفاق افتد. وینیِتینگ گاهی با عنوان افت نور (Light Fall-off) نیز خوانده می شود.
وینیِتینگ عموما به عنوان یک مشکل اپتیکی مطرح می باشد ولی گاهی نیز ممکن است به منظور ایجاد جلوه های تصویری، بطور عمد ایجاد گردد.
در وینیِتینگ، تاریکی و افت نور در ناحیه لبه خارجی دایره تصویر لنز (Lens Image Circle) ایجاد می شود که به علت شکل مستطیلی سنسور، بیشتر این ناحیه تاریک به سطح سنسور برخورد نمی کند و عملا حذف می شود، و مقدار باقیمانده آن به صورت تاریکی در گوشه ها و لبه تصویر دیده می شود.
موقعیت سنسور نسبت به دایره تصویری لنز و نحوه ایجاد تاریکی در گوشه های تصویر (وینیِتینگ)
انواع وینیتینگ
ممکن است در هنگام ثبت عکس یا مشاهده یک تصویر به انواع گوناگونی از وینیتینگ برخورد کنید. گاهی وینیتینگ خیلی خفیف است و گاهی به صورت شدیدی اتفاق می افتد.
وینیتینگ می تواند در اثر عوامل مختلفی در تصویر ایجاد شود. با توجه به نوع علت بوجود آورنده آن، ممکن است شکل وینیتینگ از یک حالت تاریکی تدریجی تا به صورت تاریکی کاملا تفکیک شده در گوشه های کادر تصویر متفاوت باشد.
عموما وینیتینگ پدیده ای است که در اثر عملکرد اکثر لنزها اتفاق می افتد. همچنین می تواند در اثر بکارگیری ابزارهای خارجی که بر روی لنز قرار داده می شوند همچون هود، فیلترها یا پایه نگهدارنده فیلتر(Filter Holder) نیز ایجاد گردد. اضافه کردن وینیتینگ به صورت دیجیتالی در هنگام پردازش تصویر نیز از موارد دیگر ایجاد آن می باشد.
نمایی از منطقه کوهستانی کرکس در سلسله جبال زاگرس
الف) وینیتینگ اپتیکی
اصولا همه لنزها توانایی ایجاد وینیتینگ را دارند. بر اساس نوع طراحی اپتیکی و ساختار هر لنز ممکن است وینیتینگ اپتیکی (Optical Vignetting) ناشی از آنها نسبتا زیاد باشد و یا اینکه اصلا قابل توجه نباشد.
در وینیتینگ اپتیکی، تاریکی نواحی گوشه تصویر ماهیتی تدریجی دارد و از ناحیه مرکز تصویر به سمت گوشه ها به تدریج افزایش می یابد.
در لنزهای تک کانونی یا پرایم (Prime) خصوصا انواع سریع آنها که دارای روزنه دیافراگم خیلی باز می باشند وینیتینگ بیشتر دیده می شود.
وقتی روزنه دیافراگم کاملا باز شود، پرتوهای نور که وارد لنز می شوند، بخشی از آنها به نواحی حاشیه ای در دیواره بدنه لنز برخورد کرده و تحلیل می روند و در نتیجه نور نواحی حاشیه ای تصویر نیز کاسته شده و ایجاد وینیتینگ می نماید.
وقتی روزنه دیافراگم کاملا باز است بخشی از پرتوهای نور به دیواره بدنه لنز برخورد کرده و تحلیل می روند.
علاوه بر آن وجود عناصر اپتیکی متعدد موجود در لنزها نیز در تشدید وینیتینگ موثر می باشند. عناصر نواحی جلوی لنز به دلیل خاصیت اپتیکی خود با کاهش اندازه موثر دهانه ورودی لنز، موجب کاهش نورهای خارج از محور و حاشیه ای شده و پرتوهای نور پس از اینکه از عناصر جلویی عبور کرده و به عناصر عقب تر لنز می رسند، کاهشی تدریجی در میزان نور حاشیه ای نسبت به نور مرکزی بوجود می آید. همین امر در تشدید وینیتینگ موثر است.
بنابراین بر اساس طول استوانه بدنه لنز و اندازه نسبی دهانه جلو و عقب لنز میزان کاهش نور حاشیه ای و در نهایت اندازه شدت وینیتینگ متفاوت خواهد بود. هر چه این طول بیشتر باشد میزان افت نور (Light Fall-off) نیز بیشتر است.
در لنزهای زوم فشرده با بزرگنمایی زیاد (Compact Long Zoom) و خصوصا وقتی در بلند ترین فاصله کانونی قرار دارند، به علت باریکی استوانه لنز، وینیتینگ بطور شایع اتفاق می افتد. با کاهش اندازه روزنه دیافراگم (نسبت به بزرگترین اندازه آن) می توان ایجاد وینیتینگ را کاهش داد.
با کوچک کردن روزنه دیافراگم ، پدیده وینیتینگ کاهش یافته یا از بین می رود.
وقتی که اندازه روزنه دیافراگم در حداکثر است، استوانه لنز به صورت مانعی در برابر پرتوهای نور که از نواحی حاشیه ای وارد آن می شوند عمل می کند. ولی در صورت استفاده از اندازه های کوچک تر روزنه دیافراگم، نور ورودی عمدتا از ناحیه مرکزی لنز عبور می کند و نقش بازدارندگی دیواره لنز به حداقل می رسد. به همین علت با بستن دیافراگم خصوصا در لنزهای سریع، میزان وینیتینگ نیز به حداقل خواهد رسید.
در لنزهای زاویه باز شدید (Super Wide angle) و لنزهای چشم ماهی (Fish-eye Lens) خصوصا وقتی روزنه دیافراگم آنها در بازترین حالت است، ممکن است وینیتینگ شدیدی مشاهده شود.
در دوربین های DSLR که دارای سنسورهای APS-C هستند، وقتی یک لنز که برای دوربین های تمام کادر (فول فریم) طراحی شده است را بر روی آنها نصب کنید، به علت اینکه تصویر خروجی لنز بزرگتر از سطح سنسور است، فقط قسمت مرکزی تصویر توسط سنسور دریافت می شود، انگار که تصویر دایره ای لنز کراپ شده باشد. بنابراین در چنین حالتی هیچگاه وینیتینگ شدیدی در تصویر ثبت شده نهایی ایجاد نمی شود.
نحوه تشکیل تصویر بر روی سنسور APS-C با استفاده از دو نوع لنز مخصوص دوربین های تمام کادر و کراپ سنسور
ب) وینیتینگ طبیعی
وینیتینگ طبیعی (Natural Vignetting) که به آن افت روشنایی طبیعی (Natural Illumination Fall-off) نیز می گویند، در واقع یک پدیده فیزیکی طبیعی است که بر اساس قانون چهارم کسینوسی (Cosine Fourth) در کاهش روشنایی اتفاق می افتد. بطور ساده می توان آن را به این شکل توضیح داد که پرتوهای نوری که از ناحیه حاشیه اپتیکی لنز عبور می کنند به صورت عمودی به سطح سنسور نمی رسند و مسیر طولانی تری را نسبت به پرتوهای عبور کرده از نواحی مرکزی لنز (پرتوهای عمود بر سطح سنسور) طی می کنند. این پرتوها به اندازه توان چهارم کسینوس زاویه ای که پرتو نور به سطح سنسور (یا فیلم) برخورد می کند نسبت به پرتوهای عمود بر سطح سنسور کم نورتر خواهند بود و بنابراین موجب کاهش شدت نور در نواحی حاشیه ای سنسور و در نتیجه تصویر خواهد شد.
پس بطور خلاصه، پرتوهایی که دورتر از محور اپتیکی لنز به سنسور می رسند مسیر طولانی تری را طی می کنند و در نواحی حاشیه ای سنسور روشنایی کمتری ایجاد می نمایند.
این موضوع خصوصا در لنزهای زاویه باز (Wide angle) و لنزهای زاویه باز شدید (Super Wide angle) که در آنها حجم زیادی از پرتوهای نور با زاویه تند تری به سطح سنسور می رسند، بیشتر موجب افزایش شدت وینیتینگ می شود.
در لنزهای تله فوتو و لنزهای زاویه باز با ساختار رتروفوکوس (Retro focus) وینیتینگ طبیعی کمتر اتفاق می افتد.
توضیح: به لنزهایی که پیکربندی عدسی های آن به صورت برعکس پیکربندی لنزهای تله فوتو می باشد، اصطلاحا لنزهای رتروفوکوس یا آنژنیو رتروفوکوس (Angénieux Retrofocus Lens) گفته می شود.
پرتوهای نوری که از ناحیه حاشیه اپتیکی لنز عبور می کنند، مسیر طولانی تری طی کرده و استهلاک بیشتری در مسیر خواهند داشت.
ج) وینیتینگ پیکسلی
وینیتینگ پیکسلی (Pixel Vignetting) مختص دوربین های دیجیتال است. سنسور دوربین ها تخت است و نسبت به محور اپتیکی لنز عمود می باشد و فوتوسایت های (Photosite) سطح سنسور (معادل پیکسل ها) نیز بطور یکسان در سطح آن گسترده شده است.
فوتوسایت هایی که در مرکز سنسور واقع شده اند، اکثر پرتوهای نور را به صورت عمودی دریافت می کنند درحالیکه فوتوسایت هایی که در کناره های سنسور قرار دارند، پرتوها را بیشتر با زاویه ای غیر عمودی دریافت می نمایند.
در فوتوسایت هایی که پرتوهای عمودی دریافت می کنند سیگنال های قوی تری تولید می شود و در فوتوسایت های حاشیه ای که پرتوهای مایل دریافت می کنند، سیگنال های ضعیف تری ایجاد می گردد.
بنابراین سنسور در نواحی حاشیه ای خود نسبت به نواحی مرکزی، مختصری روشنایی کمتری را درک می کند و داده های تصویر به صورت تاریک تر ثبت می شود و همین موضوع منجر به ایجاد وینیتینگ می گردد.
فوتوسایت های حاشیه سنسور که پرتوهای مایل دریافت می کنند، سیگنال های ضعیف تری ایجاد می نمایند.
البته وجود میکرولنز (Microlens) بر روی فوتوسایت های سنسور، کمک می کند که پرتوهای نور بر روی فوتوسایت ها متمرکز شوند تا میزان نور بیشتری توسط آنها دریافت گردد. این پدیده باعث می شود که میکرولنزها اثر وینیتینگ پیکسلی را کاهش دهند.
وینیتینگ پیکسلی با بستن روزنه دیافراگم نیز از بین نمی رود زیرا عامل ایجاد آن تخت بودن سطح سنسور در برابر نحوه ورود نور از ناحیه لنز می باشد.
برای مطالعه بیشتر در خصوص ساختار سنسور می توانید به مقاله "نحوه کارکرد حسگر ( سنسور ) در دوربین های عکاسی دیجیتال" در همین وب سایت مراجعه نمایید.
میکرولنز ها با تمرکز پرتوهای نور بر روی فوتوسایت ها، اثر وینیتینگ پیکسلی را کاهش می دهند.
د) وینیتینگ مکانیکی
لنزهای مورد استفاده در دوربین های عکاسی عموما طوری طراحی شده اند که قابلیت نصب لوازم جانبی همچون فیلترها یا هود (Hood) را داشته باشند.
وینیتینگ مکانیکی (Mechanical Vignetting) به علت وجود مانعی در مقابل عبور نور در نواحی حاشیه ای لنز ایجاد می شود که معمولا در اثر حضور فیلتر، هود غیراستاندارد و یا سایر لوازم جانبی متصل شده به لنز می باشد.
وینیتینگ مکانیکی هم می تواند به صورت تاریکی تدریجی در گوشه های تصویر دیده شود و هم به صورت تاریکی ناگهانی. این موضوع به اندازه روزنه دیافراگم لنز بستگی دارد بطوریکه به دلیل ماهیت عامل ایجاد آن که قرارگرفتن مانع در برابر عبور نور است، معمولا در دیافراگم های بازتر، وینیتینگ به صورت ناگهانی و غیر تدریجی بوجود می آید.
وینیتینگ ناشی از هود نامناسب، خصوصا در لنزهای زاویه باز بیشتر دیده می شود.
هود لنز از تجهیزاتی است که معمولا برای هر لنز بطور اختصاصی ساخته می شود. کاربرد هود برای جلوگیری از نورهای مزاحمی است که با زاویه تند به سطح لنز برخورد می کنند و موجب ایجاد شراره نوری(Flare)، شبحواره (Ghosting) و کاهش کنتراست تصویر می گردند.
طراحی هود بر اساس زاویه دید لنز طوری است که همیشه دهانه اش بزرگتر از دهانه لنز باشد تا از ورود پرتوهای نور مورد نیاز که در محدوده زاویه دید لنز می باشند ممانعت نکند. سازندگان لنز در طراحی هود های اختصاصی هر لنز این موضوع را دقیقا در نظر می گیرند به همین علت اصولا استفاده از هود باعث ایجاد وینیتینگ نمی شود.
در مواردی نیز ممکن است در اثر اتصال ناکامل یا اشتباه هود بر روی لنز، مسیر ورود نور به داخل لنز مسدود شده و تاریکی لبه ای در تصویر ایجاد شود. البته چنین مواردی ممکن است با عدم قرینگی مناطق تاریک در گوشه های تصویر همراه باشد.
برای مطالعه بیشتر در مورد هود و نحوه عملکرد آن می توانید به مقاله "کاربرد هود در لنزها (Lens Hood)" در همین وب سایت مراجعه نمایید.
در تصویر پایین، هود بطور صحیح در جای خود قرار نگرفته و منجر به ایجاد تاریکی در گوشه های تصویر شده است.
وینیتینگ مکانیکی (Mechanical Vignetting) معمولا توسط فیلترها، پایه نگهدارنده فیلتر(Filter Holder) و سایر لوازمی که توسط شرکت های طرف سوم (Third-party) برای نصب بر روی لنزها ساخته می شود، بوجود می آید.
معمولا لنزها طوری طراحی می شوند که با اتصال یک عدد فیلتر بر روی آنها وینیتینگ ایجاد نشود. با این وجود برخی لنزها پس از قرار گرفتن فیلتر بر روی آنها ایجاد وینتینگ می نمایند خصوصا این موضوع در هنگام استفاده از لنزهای زاویه باز (Wide angle) بیشتر اتفاق می افتد. اگر بیشتر از یک فیلتر استفاده شود و یا مثل برخی فیلترهای پولاریزه که ضخامت آنها از فیلترهای معمول بیشتر است، امکان ایجاد وینتینگ افزایش می یابد.
وقتی ضخامت فیلترهای مورد استفاده زیاد است خصوصا در لنزهای زاویه باز، امکان ایجاد وینیتینگ وجود دارد.
در مواردی نیز که برخی فیلترها مثل فیلترهای ND که با کمک یک نگهدارنده به جلوی لنز نصب می شوند، به علت ضخامت نگهدارنده (Filter Holder) می توانند موجب وینتینگ مکانیکی در تصویر شوند. این موضوع در لنزهای زاویه باز (واید انگل) بیشتر اتفاق می افتد.
اگر پایه نگهدارنده فیلتر دارای اندازه (Size) مناسب با لنز مورد استفاده نباشد، در منطقه زاویه دید لنز قرار گرفته و باعث می شود وینیتینگ شدید و کاملا مشخصی در گوشه های تصویر بوجود آید. این موارد معمولا غیرقابل اصلاح است و لازم می شود که تصویر بدست آمده برش (Crop) داده شود.
برای جلوگیری از ایجاد وینیتینگ بر اساس فاصله کانونی لنز بایستی اندازه پایه نگهدارنده فیلتر بطور مناسب انتخاب شود.
در لنزهای زوم، معمولا وینیتینگ مکانیکی در فواصل کانونی بلندتر کمتر دیده می شود و یا ممکن است اصلا ایجاد نگردد. البته دقت داشته باشید که این موضوع در خصوص وینیتینگ مکانیکی است. زیرا در لنزهای زوم بلند، خصوصا در انواع کامپکت، در صورت استفاده از حداکثر فاصله کانونی لنز، ممکن است ایجاد وینیتینگ اپتیکی تشدید گردد.
هـ) وینیتینگ ساختگی
وینیتینگ همیشه به عنوان یک مشکل مطرح نمی باشد. گاهی می توان آن را به عنوان یک افکت و جلوه ویژه بصری در نظر گرفت که از طریق آن توجه مخاطب از نواحی حاشیه ای تصویر به نواحی مرکزی آن جلب می شود.
این موضوع باعث شده است که گاهی عکاسان برای تصحیح وینیتینگ تصویر اقدامی نکنند و آن را باقی بگذارند و یا حتی بطور مصنوعی در هنگام پردازش تصویر، حالت وینیتینگ ساختگی (Artificial Vignetting) به آن اضافه نمایند یا وینیتینگ موجود را تشدید کنند. به این نوع تاریک کردن گوشه ها و حاشیه تصویر، وینیتینگ عمدی (Intentional Vignetting) یا (Vignetting on purpose) نیز می گویند.
با کمک پلاگین ACR در نرم افزار فوتوشاپ به گوشه های تصویر وینیتینگ اضافه شده است.
پیشگیری و ممانعت از ایجاد وینیتینگ
در اکثر لنزها با استفاده از اندازه های کوچکتر روزنه دیافراگم (f بزرگتر) می توان از تاریک شدن گوشه های تصویر و ایجاد وینیتینگ جلوگیری نمود یا آن را به حداقل رساند.
وقتی که بر روی دوربین خود، لنزهای زوم بلند دارید، حتی الامکان از حداکثر فاصله کانونی آن استفاده نکنید، خصوصا اگر صحنه مقابل شما شامل فضای خالی یا آسمان زیادی باشد.
در دوربین های DSLR کراپ سنسور با استفاده از لنزهای طراحی شده برای دوربین های فول فریم (Full Frame)، احتمال ایجاد وینیتینگ به حداقل می رسد.
وینیتینگ مکانیکال را می توان از طریق تصحیح تکنیک و لوازم مورد استفاده برطرف نمود. همواره قبل از عکاسی، هود لنز را بررسی کنید که بطور صحیح بر روی لنز بسته شده باشد.
در صورتیکه قصد دارید از فیلتری استفاده کنید که از طریق پایه نگهدارنده (Filter Holder) به لنز متصل می شود، دقت کنید که اندازه دهانه پایه با اندازه لنز شما متناسب باشد تا موجب مسدود کردن مسیر نور به داخل لنز نگردد.
در برخی دوربین های دیجیتال جدیدتر امکانی برای کاهش وینیتینگ اپتیکی و وینیتینگ پیکسلی در آنها تعبیه شده است. در این دوربین ها عموما از طریق نرم افزار دوربین (Firmware) و با شناسایی نوع لنزی که بر روی دوربین بسته شده است، نسبت به کاهش وینیتینگ و یا سایر اشکالات ناشی از لنز ها همچون کج نمایی رنگی (Chromatic Aberration) اقدام می نماید. البته این کار زمانی ممکن است که خروجی تصویر دوربین با فورمت JPEG باشد و عملیات پردازش اولیه تصویر در داخل دوربین انجام پذیرد. در حالت فورمت RAW به علت اینکه فایل اولیه ثبت شده پردازش نمی شود، عملیات کاهش وینیتینگ نیز انجام نمی شود. برای مطالعه بیشتر در خصوص "کج نمایی رنگی (Chromatic Aberration)" می توانید به مقاله ای که تحت همین عنوان در وب سایت تک لنز موجود می باشد مراجعه نمایید.
تصحیح یا برطرف کردن وینیتینگ
وینیتینگ اپتیکی و طبیعی را می توان در هنگام پردازش نرم افزاری تصحیح نمود، ولی وینیتینگ مکانیکال معمولا از این طریق قابل اصلاح نمی باشد.
تصاویر ثبت شده خصوصا اگر با فورمت RAW باشند را می توان با کمک نرم افزارهای ویرایش تصویر همچون لایت روم (Lightroom) یا فوتوشاپ (Photoshop) پردازش نمود و وینیتینگ آنها را تا حد امکان اصلاح نمود. معمولا وینیتینگ اپتیکی ناشی از لنز به راحتی قابل برطرف شدن می باشد.
گزینه اصلاح وینیتینگ در ماژول تصحیح اشکالات لنز (Lens Corrections module) در نرم افزار لایت روم یا پلاگین Camera RAW فوتوشاپ (Photoshop) می تواند به سادگی بیشتر انواع وینیتینگ را برطرف نماید.
نمایی از گزینه اصلاح وینیتینگ در ماژول تصحیح اشکالات لنز در پلاگین Camera RAW فوتوشاپ
تصحیح وینیتینگ ناشی از لوازم جانبی متصل شده به لنز معمولا به سادگی قابل برطرف شدن نمی باشند و در بسیاری از موارد تنها راه موجود، حذف گوشه های تاریک عکس از طریق برش (Crop) تصویر می باشد.
باقی گذاردن وینیتینگ در تصویر، تشدید کردن آن و یا از بین بردن کامل آن به سلیقه عکاس و نوع تصویر مورد نظر وی بستگی دارد. توصیه می شود در هنگام پردازش دیجیتالی تصاویر، قبل از ثبت نهایی تصویر، آن را با وجود وینیتینگ و بدون آن ببینید و سپس تصمیم به حذف، نگهداشت یا تقویت آن کنید.
اضافه کردن وینیتینگ به تصویر
شاید شما بخواهید که در تصویر خود مقداری وینیتینگ داشته باشید. ممکن است آن را در هنگام عکاسی و یا در مرحله پردازش نرم افزاری ایجاد کنید.
هنگام تیره کردن گوشه های تصویر (وینیتینگ ساختگی) به چند نکته توجه داشته باشید:
الف) وینیتینگ باعث می شود که فضای مرکزی تصویر محدود شود، بنابراین دقت کنید که سوژه خود را در کدام قسمت از تصویر قرار می دهید. یا اگر صحنه عکاسی شلوغ است (مثلا یک خیابان پر از جمعیت)، دقیقا مشخص کنید که چه عناصری را قصد دارید در مرکز فوکوس قرار دهید و تمرکز ناشی از وینیتینگ را بر روی آن متمرکز کنید.
وینیتینگ می تواند به کم کردن عناصر بصری تصویر کمک کند.
این موضوع به شماکمک می کند که در هنگام ترکیب بندی، عناصر مهم صحنه را نزدیک به مرکز فیزیکی تصویر در نظر بگیرید تا بیشترین تاکید را دریافت کنند.
با وینیتینگ می توان تمرکز بیشتری بر روی برخی عناصر تصویر ایجاد نمود.
ب) با استفاده از لنزهای پرایم و یا زاویه باز راحت تر می توانید در تصویر خود وینیتینگ ایجاد کنید، خصوصا اگر از اندازه های بزرگتر روزنه دیافراگم (یعنی f کوچکتر) استفاده کنید. همچنین با استفاده از لوازم جانبی لنزها مثل هود، می توانید آن را تشدید نمایید.
ج) قبل از گرفتن چنین عکسی، برای آن برنامه ریزی کنید. برخی تصور می کنند که به هر حال می توان وینیتینگ را با کمک نرم افزار ایجاد نمود. ولی توجه داشته باشید که تاریک کردن دیجیتالی گوشه های تصویر، همیشه نتیجه دلخواه نمی دهد. از طرفی پس از تاریک کردن گوشه های تصویر در هنگام عکاسی، در صورتی که در هنگام پردازش تصویر تصمیم بگیرید که آن را برطرف کنید، ممکن است همیشه نتیجه خوبی حاصل نشود، خصوصا اگر عکس را با فورمت JPEG گرفته باشید
د) برای اضافه کردن وینیتینگ به تصویر خود، خلاقانه رفتار کنید. برای هر تصویری، وینیتینگ مناسب نیست. همچنین میزان شدت آن را بایستی بر اساس هر تصویر بطور جداگانه در نظر گرفت تا نتایج خوبی حاصل گردد.
وینیتینگ در ترکیب بندی
یکی از جلوه هایی که در مرحله پردازش پس از ثبت عکس (Postproduction) انجام می شود، تاریک کردن گوشه های تصویر (Vignetting) است. این کار کمک می کند که چشم مخاطب از نواحی حاشیه ای تصویر به سمت مرکز و قلب آن هدایت گردد.
با استفاده از وینیتینگ در ترکیب بندی تصویر، می توان عناصر پراکنده و کم اهمیت در نواحی حاشیه ای تصویر را کم جلوه نمود و نواحی مرکزی را مورد تاکید قرار داد. در عکاسی پرتره گاهی از این خاصیت برای برجسته کردن سوژه استفاده می شود.
ممکن است در برخی تصاویر فقط مقدار مختصری وینیتینگ اضافه نمود و از آن به شکلی تدریجی و ظریف استفاده کرد تا بدون اینکه کسی متوجه آن شود، چشم مخاطب را هدایت نماید.
در هنگام عکاسی، با لنزها و شرایط خاصی ممکن است در تصویر وینیتینگ ایجاد شود. زاویه دید شما نسبت به سوژه، تغییر زاویه دوربین و یا زوم کردن می تواند بر میزان و کیفیت وینیتینگ ایجاد شده تاثیر گذارد.
در عکاسی منظره به ویژه در تصاویر واید یا پانورامیک، وینیتینگ می تواند در ایجاد حس تعادل در تصویر کمک کننده باشد و جذابیت آنها را افزایش دهد. تاریکی مختصر در گوشه ها و حواشی مناظر سیاه و سفید می تواند یک حس شاعرانه در آنها ایجاد کند.
تمرکزی که وینیتینگ بر مرکز تصویر ایجاد می کند، در مواردی می تواند جنبه ای نمایشی (Dramatic) به تصویر بخشد. این حالت باعث می شود که بیننده تصویر به نقطه کانونی خاصی توجه کند و حس و حال فضای کلی تصویر را در ارتباط با آن نقطه احساس کند.
برای قدیمی جلوه دادن عکس ها علاوه بر روش های مختلف پردازش تصویر، از وینیتینگ نیز برای ایجاد حس قدیمی بودن عکس استفاده می شود. افراد از روی عادت در ذهن خود اینگونه تصاویر را با عکس دوربین های آنالوگ قدیمی که کیفیت زیادی نداشتند، مرتبط می کنند.
هنگامی از وینیتینگ استفاده می شود که به ترکیب بندی اصلی تصویر صدمه ای وارد نکند. به عبارتی، استفاده از آن بایستی هدفمند و در جهت تقویت جلوه های بصری تصویر باشد. در غیر این صورت می تواند عاملی باشد تا خسته کننده و یا مصنوعی به نظر برسد. برای استفاده از وینیتینگ لازم است که با تمرین، تجربه کافی بدست آورید تا بر روی آن کنترل داشته باشید.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآوری و تالیف: امیر دولتیاری
تاریخ نگارش/آخرین ویرایش: 1399/4/5
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مراجع:
1_Liz Walker (2011). The Complete Digital Photo Manual, 1th ed. Carlton Book Limited, UK.
2_Tom Ang (2011). Digital Photography: Step by Step, 1th ed. Dorling Kindersley Limited, UK.
3_Nasim Mansurov (2020). What is Vignetting? Retrieve from https://photographylife.com on Apr 12.
4_Maggie King (2019). How You Can Use (or Not Use) Vignetting to Transform Your Photography. Retrieve from https://phlearn.com on Oct 2.
5_Editors (2020).Understanding Lens Vignetting. Retrieve from www.red.com on Jun 1.
6_Liza Brown (2019). What is Vignetting and How to Use It to Take Better Photos? Retrieve from https://filmora.wondershare.com on Mar 20.
7_Jasenka G. (2020). When To Use Vignetting In Photographs. Retrieve from www.lightstalking.com on Jun 10.
8_Editors (2020). Vignetting. Retrieve from www.dxomark.com on Jun 3.
9_William Emery (2017). Optical Imaging Systems: Vignetting. Retrieve from www.sciencedirect.com on Jun 3.
10_Rob Wood (2012). How a Vignette Can Make Your Photographs Pop (And How to Do It in Photoshop). Retrieve from www.lightstalking.com on Jul 23.
11_Steve Berardi (2018). How To Use Filters On Wide-Angle Lenses. Retrieve from https://photonaturalist.com on Feb 14.