روش های انجام عکاسی پانورامیک <br>Panoramic Photography
روش های انجام عکاسی پانورامیک
Panoramic Photography

روش های انجام عکاسی پانورامیک
Panoramic Photography

 
مشخصه عکس های پانوراما این است که می توان جزئیات بیشتر و سطح وسیع تری از صحنه مقابل دوربین را در یک تصویر ثبت نمود.

عکاسی پانورامیک (Panoramic Photography) نوعی تکنیک است که برای ثبت میدان دید وسیع تر از صحنه مقابل دوربین مورد استفاده قرار می گیرد.
در این تکنیک، دوربین در مقابل صحنه مورد نظر قرار داده می شود و چند عکس متوالی از بخش های مختلف صحنه ثبت می گردد. با ادغام و چسباندن عکس ها به یکدیگر، یک عکس عریض و یکپارچه به دست می آید که به آن عکس پانوراما (Panorama) گفته می شود.
برای ایجاد یک تصویر پانوراما، ممکن است عکس ها بصورت افقی یا عمودی و یا از هر دو جهت به یکدیگر چسبانده شوند.

پانورامیک 1

نمای پانورامیک تهران از برج میلاد تا قله دماوند

کلمه پانوراما به زبان یونانی به معنای "از همه جهت" است. عکاسی پانورامیک گاهی با عنوان عکاسی با فورمت عریض (Wide format photography) نیز نامیده می شود.
اولین بار اصطلاح پانوراما توسط نقاشانی بکار رفت که برای نمایش منظره ها از کادرهای عریض استفاده می کردند. در عکاسی نیز اولین عکس های پانوراما از چسباندن نسخه های چاپ شده فیلم های عکاسی تولید گردیدند و البته کیفیت خیلی مطلوبی نداشتند و امکان یکنواخت و یکدست کردن قطعات تصویر با یکدیگر بطور کامل ممکن نبود.
امروزه با وجود عکاسی دیجیتال و نرم افزارهای پیشرفته، امکان چسباندن عکس ها به یکدیگر و تولید تصاویر پانوراما با جزئیات و کیفیت بالا به سادگی قابل انجام است. همچنین برخی دوربین ها و همچنین اکثر تلفن های همراه (Smartphone ) دارای حالت پانورامیک هستند و به سادگی با چرخاندن دوربین و گرفتن عکس های متوالی، تصاویر پانوراما تولید می کنند.
عکاسی پانورامیک بطور شایع توسط عکاسان منظره (Landscape)، معماری (Architectural) و نماهای شهری (Cityscape) مورد استفاده قرار می گیرد.

پانورامیک 2

گاهی عکاسی پانورامیک می تواند کاری پرهزینه و پیچیده باشد. مثلا در عکاسی معماری لازم است دوربین و لنز مناسب بکار برده شود بطوریکه کاملا با ابزارهای پانورامیک (مثلا سه پایه پانورامیک) کالیبره شده و از خطوط منحنی، اعوجاج و اشکالات چسباندن تصاویر در سوژه های نزدیک ( مثل خطای پارالکس) جلوگیری گردد.
با این وجود اگر شما از اصول عکاسی پانورامیک و نکات فنی آن مطلع باشید می توانید با ابزارهای عکاسی موجود خود نیز نتایج بسیار خوبی بدست آورید.

انواع تصاویر پانوراما
یک تصویر پانوراما از اتصال و ادغام چندین تصویر مجزا به یکدیگر ایجاد می شود. بنابراین بر اساس اینکه این تصاویر از چه جهتی و چگونه به یکدیگر چسبانده شوند ، چند نوع تصویر پانوراما به دست خواهد آمد.

1) پانوراما با زاویه عریض
عکس پانوراما با زاویه عریض (Wide angle Panorama) تصویری می باشد که زاویه دید وسیعی (واید) از صحنه مقابل دوربین را ثبت نموده است بطوریکه این زاویه دید کمتر از 180 درجه باشد. کادربندی این نوع پانوراما می تواند به صورت افقی (Horizontal) یا عمودی (Vertical) باشد.
عموما بر این عقیده اند که نسبت ابعاد تصویر پانورامای عریض بایستی حداقل 1x2 باشد تا بتوان به آن لفظ پانوراما اتلاق نمود.تصاویر بلند تر با ابعاد 1x3 یا 1x4 و امثالهم نیز در این نوع تقسیم بندی جای می گیرند.
ولی اصولا نسبت ابعاد این نوع پانوراما می تواند همچون تصاویر عادی دوربین عکاسی با کادر مستطیل مثلا با اندازه 2x3 باشد. برخلاف تصور برخی افراد که عکس پانوراما را فقط شامل تصاویر طویل می دانند، هر نوع عکسی که به منظور ایجاد تفکیک پذیری (Resolution) بیشتر و نمایش سطح گسترده تری از صحنه مقابل دوربین از چسباندن چندین عکس تولید شده باشد، به عنوان عکس پانوراما تلقی می گردد.

پانورامیک 3

نمایی در قطع پانوراما از منطقه نظرآباد کرج در فصل بهار

2) پانورامای 180 درجه
این نوع پانوراما از چپ تا راست صحنه مقابل دوربین را به اندازه 180 درجه شامل می شود. این نوع تصاویر پانوراما بسیار عریض هستند و سطح وسیعی از منظره مقابل را پوشش می دهند.

پانورامیک 4

نمونه ای از یک عکس پانوراما 180 درجه

3) پانورامای 360 درجه
این نوع تصویر پانوراما، صحنه دور تا دور دوربین را در محدوده زاویه 360 درجه پوشش می دهد. به عبارتی یک عکس واحد که تمام صحنه را در یک تصویر سوپرواید (Super Wide) به نمایش می گذارد.

پانورامیک 5

نمونه ای از یک عکس پانوراما 360 درجه

4) پانورامای کروی
پانورامای کروی (Spherical) را با عنوان سیاره کوچک (Little Planet) نیز می نامند. این نوع پانوراما نوعی تصویر 360 درجه است که با چسباندن چند قطعه عکس با روش خاصی از پردازش نرم افزاری ایجاد می گردد که شکلی کروی داشته و عموما در یک کادر مربع شکل قرار گرفته است.

پانورامیک 6

دو نمونه عکس پانورامای کروی یا سیاره کوچک

تمام انواع تصاویر پانوراما که در بالا ذکر گردیدند، می توانند از اتصال افقی یا عمودی یک ردیف از عکس ها و یا از اتصال چند ردیف عکس ایجاد شوند.
برای ایجاد تصویر پانوراما از چند ردیف عکس (Multi-row panorama) اغلب لازم است که از ابزارهای ویژه عکاسی پانوراما استفاده شود تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.

پانورامیک 7

گاهی از چند ردیف عکس به صورت افقی و عمودی برای ایجاد یک تصویر پانوراما استفاده می شود.

هم پوشانی عکس ها برای ایجاد تصاویر پانوراما
برای ایجاد یک تصویر پانوراما می توان از تعداد دو عکس یا بیشتر که توسط دوربین عکاسی بطور پیاپی و پیوسته از بخش های یک صحنه گرفته شده است استفاده نمود، بطوریکه هر یک از عکس ها با عکس قبل و بعد خود، حداقل در حدود یک سوم سطح تصویر را مشترک باشند. به عبارتی در هر عکس، نسبت به عکس ماقبل خود در یک سوم از کادر خود، تصویر مشابهی وجود داشته باشد.
برای ایجاد تصویر پانوراما در برنامه های ویرایش عکس لازم است نقاط مشترک و هم تراز در ناحیه ای که در هر دو تصویر با یکدیگر هم پوشانی دارند، به درستی توسط نرم افزار شناسایی شوند تا ادغام نواحی مشترک دو عکس بطور صحیح انجام پذیرد.
برای اینکه چسبیدن دو عکس به بهترین شکل ممکن صورت پذیرد، بایستی بین آنها حداقل به میزان 30 درصد هم پوشانی وجود داشته باشد. البته بعضی از عکاسان عقیده دارند برای نتایج بهتر، لازم است همپوشانی آنها در حد 50 درصد باشد.

پانورامیک 8

نمایش میزان همپوشانی عکس های مورد استفاده برای ایجاد یک تصویر پانوراما

بر حسب نوع پانورامای مورد نظر می توان عکس های پشت سرهم را به صورت کادر افقی (Landscape frame) یا کادر عمودی (Portrait frame) ثبت نمود و سپس آنها را به یکدیگر چسباند.
معمولا برای دستیابی به یک عکس پانورامای سریع که میزان تفکیک پذیری (رزولوشن) تصویر خیلی مهم نباشد از چسباندن چند عکس با کادر افقی استفاده می شود.
ولی اصولا روش مناسب برای ایجاد عکس های پانوراما، استفاده از تصاویر با قطع عمودی است، زیرا اجازه می دهد زاویه دید بزرگتری از صحنه با میزان رزولوشن بالاتری در قالب عکس پانوراما بدست آید. همچنین میزان اعوجاج (Distortion) در تصویر نهایی نیز کمتر خواهد شد.

پانورامیک 9

بعضی عکاسان وقتی که خیلی به دنبال رزولوشن بالا در تصویر نیستند، ترجیح می دهند برای ایجاد یک تصویر پانورامای افقی، به جای گرفتن چند عکس افقی و چسباندن آنها به یکدیگر، با لنزهای زاویه باز یا واید انگل(Wide angle) از همان منظره یک عکس بگیرند و آن را به شکل قطع پانوراما کراپ کنند و با زحمت و دردسر کمتری به نتیجه دلخواه خود برسند.
به همین علت اصولا توصیه می شود برای ایجاد عکس های پانوراما ترجیحا از کادربندی عمودی استفاده شود، زیرا فلسفه اصلی گرفتن این نوع عکس ها، دستیابی به تصویر وسیع تر و با کیفیت تری از صحنه مقابل دوربین است.

پانورامیک 10

تصویری از منطقه دره لار که با لنز واید انگل ثبت شده و در قطع پانوراما کراپ گردیده است.

خطای انطباق یا پارالکس
در هنگام عکاسی پانورامیک، وقتی که عناصر صحنه فاصله زیادی از دوربین ندارند (همچون فضای داخلی ساختمان ها) و یا اینکه صحنه دارای عناصر تصویری نزدیک و دور می باشد، ممکن است تصاویر ثبت شده در هنگام ادغام و چسبیدن به یکدیگر، کاملا منطبق نگردند و به نوعی شکستگی یا عدم پیوستگی در عناصر تصویر ایجاد شود. به این پدیده خطای انطباق، یا اختلاف منظر یا پارالکس (Parallax Error) گفته می شود.
علت ایجاد خطای انطباق این است که وقتی برخی عناصر در پیش زمینه صحنه به دوربین نزدیک هستند، تصاویر بدست آمده از حرکت گردشی دوربین بر روی هد معمولی سه پایه، کاملا با یکدیگر هم پوشانی نخواهند داشت بطوریکه در دو عکس متوالی، راستای نواحی پیش زمینه و پس زمینه تصویر نسبت به هم متفاوت خواهد بود و در هنگام چسباندن تصاویر بر روی هم منطبق نمی گردند. این موضوع منجر به ایجاد شکستگی یا عدم پیوستگی در قسمتهایی از تصویر پانورامای نهایی خواهد شد.

پانورامیک 11

محل ایجاد خطای انطباق در تصویر دیده می شود.

برای جلوگیری از ایجاد این خطا لازم است در هنگام ثبت عکس های متوالی، چرخش دوربین بر محوری که از ناحیه مردمک ورودی (Entrance Pupil) لنز می گذرد انجام پذیرد.
مردمک ورودی (Entrance Pupil) تصویر اپتیکی روزنه دیافراگم لنز است که از ناحیه جلوی لنز دیده می شود.
نقطه ای که بر روی بدنه لنز در راستای مردمک ورودی لنز قرار گرفته است به نام نقطه بدون خطای پارالکس (No-Parallax Point) نامیده می شود. این نقطه، محل مناسبی است که دوربین حول محوری که از آن می گذرد چرخش پیدا کند تا در عکس های متوالی راستای عناصر پیش زمینه با عناصر پس زمینه تصویر ثابت بماند. در نتیجه در هنگام چسباندن عکس ها به یکدیگر از خطای انطباق (Parallax) جلوگیری به عمل خواهد آمد.
گاهی اشتباها به مردمک ورودی، از اصطلاح نقطه گرهی(Nodal Point) استفاده می شود که از لحاظ فیزیکی مفهوم متفاوتی با آن دارد.
نقطه قرارگیری مردمک ورودی در لنزهای مختلف بر اساس فاصله کانونی آنها متغیر است. بنابراین محل قرارگیری آن در هر لنز با لنز دیگر متفاوت خواهد بود.
در هنگام عکاسی پانورامیک، برای اینکه دوربین بتواند در حول محوری که از نقطه مردمک ورودی (Entrance Pupil) لنز می گذرد چرخش داشته باشد، معمولا از سر (هد) سه پایه مخصوص پانوراما استفاده می شود. با استفاده از این نوع هد و قرار دادن صحیح دوربین بر روی آن، می توان محور چرخش دوربین را با ناحیه مردمک ورودی لنز دوربین منطبق ساخت.
در این حالت با چرخش دوربین بر محوری که از ناحیه مردمک ورودی می گذرد ، راستای نواحی پیش زمینه و پس زمینه نسبت به هم تغییر نخواهند کرد و در هر دو عکس متوالی نسبت به هم جابجایی نخواهند داشت.
برای آشنایی بیشتر با خطای انطباق، مردمک ورودی و نحوه پیدا کردن آن بر روی بدنه لنز، می توانید به مقاله " نحوه پیدا کردن مردمک ورودی در لنزدر وب سایت تک لنز مراجعه فرمایید. 

پانورامیک 12

نمایش محل مردمک ورودی بر روی لنز و چرخش دوربین حول محوری که از آن می گذرد.

لوازم مورد نیاز برای عکاسی پانورامیک

دوربین عکاسی دیجیتال
ترجیحا از دوربینی استفاده کنید که بتواند بطور کامل در حالت دستی (Manual) تنظیم شود. قابلیت تنظیم میزان نوردهی (روزنه دیافراگم، سرعت شاتر و ISO ) و فوکوس لنز بطور دستی برای دستیابی به نتایج بهتر لازم می باشد.

لنز
با هر دو نوع لنزهای پرایم (Prime) یا زوم (Zoom) می توان عکاسی پانورامیک انجام داد. البته بعضی عکاسان لنزهای زوم را ترجیح می دهند، به علت اینکه قابلیت بزرگنمایی متغیر و در نتیجه گزینه ها و انعطاف پذیری بیشتری در اختیار عکاس قرار می دهد، خصوصا در مواقعی که شرایط محیط برای عکاسی خیلی مناسب نیست و امکان حرکت کردن عکاس محدود می باشد.

فیلتر لنز
بهتر است در هنگام عکاسی پانورامیک از بکارگیری هر گونه فیلتر پرهیز شود. به ویژه فیلتر های پلاریزه یا سایر فیلترهایی که منجر به کاهش نور می شوند.
در مواقعی که از لنزهای با فاصله کانونی باز (واید) یا انتهای واید لنزهای زوم استفاده می کنید، تیرگی گوشه های تصویر (Vignetting) ممکن است با استفاده از فیلتر های کاهنده نور افزایش یابد.
همچنین به علت خاصیت قطبی شدن در فیلتر پلاریزه (Polarizing Filter)، با تغییر جهت لنز در سطح افقی، میزان تاثیر پلاریزه شدن نور در تصاویر مختلف تغییر نموده و در نتیجه یکنواختی نور تصویر در عکس های متوالی از بین خواهد رفت و پس از چسباندن عکس ها به یکدیگر، تصویر یکدستی از لحاظ نوری ایجاد نخواهد شد. این موضوع خصوصا در تصاویر منظره در ناحیه آسمان به شدت دیده می شود.

کابل آزادسازی شاتر (Cable Release)
استفاده از آن می تواند لرزش دوربین را در هنگام گرفتن عکس های متوالی به حداقل برساند.

سه پایه
اگرچه همیشه سه پایه لازم نیست، ولی برای حصول بهترین نتایج توصیه می شود برای عکاسی پانورامیک از یک سه پایه مناسب استفاده شود. یعنی سه پایه ای که از استحکام کافی برخوردار بوده و سر آن برای انجام حرکت افقی (Pan) از چپ به راست و برعکس به اندازه کافی انعطاف پذیر باشد.
نکته مهمی که لازم است به آن توجه شود اینکه در هنگام عکاسی از منظره های دوردست، استفاده از یک سر (Head) معمولی سه پایه، مثلا سر توپی (Ball Head) یا سر پن- تیلت (Pan-Tilt Head) می تواند کارآمد باشد و خطای پارالکس نیز ایجاد نشود.
ولی در فضای داخلی و مسافت های نزدیک یا در مواردی که در صحنه مورد نظر، عناصر تصویری نزدیک و دور وجود دارد، برای جلوگیری از ایجاد خطای انطباق بایستی از سر (هد) سه پایه مخصوص پانوراما (Panoramic Head) استفاده نمود. این نوع هد اجازه می دهد که دوربین طوری بر روی سه پایه تنظیم شود که محور چرخش دوربین از محل مردمک ورودی لنز دوربین بگذرد. در این حالت خطای انطباق رخ نخواهد داد.
البته این نکته یادآوری می گردد که تهیه لوازم اختصاصی عکاسی پانورامیک همچون هد سه پایه مخصوص آن بسیار گران قیمت است و تهیه آن برای عکاسان تازه کار توصیه نمی شود و اصولا مناسب عکاسان حرفه ای می باشد.

برای مطالعه بیشتر در خصوص انواع سه پایه می توانید به مقاله "نکات مهم در انتخاب و خرید سه پایه" در همین وب‌سایت مراجعه نمایید.

پانورامیک 13

یک نمونه سر سه پایه مخصوص پانوراما و نحوه اتصال دوربین بر روی آن

تنظیمات مورد نیاز برای عکاسی پانورامیک
برای گرفتن عکس پانوراما لازم است تنظیمات مناسب بر روی دوربین عکاسی انجام پذیرد.

الف) دوربین در حالت دستی (Manual) قرار گیرد.

یکی از مهمترین مسایل در عکاسی پانورامیک این است که نوردهی عکس های متوالی با یکدیگر سازگار باشد. اینکه عکس ها چقدر تاریک یا روشن باشند مهم نیست، ولی میزان نوردهی (Exposure) آنها بایستی با هم مشابه باشد. تنظیمات دستی دوربین کمک می کند تا در هنگام گرفتن عکس های متوالی، میزان نوردهی ثابت بماند.

ب) تنظیمات لنز بر روی فوکوس دستی(Manual Focus) قرار گیرد.

در شروع کار فاصله فوکوس مورد نظر خود را تنظیم کنید و سپس دکمه فوکوس خودکار (اتوفوکوس) را بر روی حالت دستی (MA یا M ) قرار دهید. این کار باعث می شود در طی گرفتن عکس های متوالی، تغییری در نقطه فوکوس و در نتیجه عدم انطباق تصاویر هنگام چسباندن آنها ایجاد نشود.
همواره دقت کنید در هنگام چرخش دوربین (Pan)، دست خود را بر روی حلقه فوکوس قرار ندهید، زیرا ممکن است تنظیم فوکوس دوربین به هم بریزد.

ج) تنظیم مناسب روزنه دیافراگم و سرعت شاتر

در عکاسی پانورامیک عموما تنظیمات دوربین را طوری انجام می دهند که همه چیز در فوکوس باشد، حتی عناصری که در پیش زمینه تصویر قرار دارند. بنا براین لازم است که برای روزنه دیافراگم (Aperture) عدد مناسبی در نظر گرفته شود.
بر اساس فاصله کانونی لنز مورد استفاده و صحنه مورد نظر برای عکاسی، بهتر است که اندازه روزنه دیافراگم از f/8 کمتر نباشد. اگر جزئیات برای شما مهم است، از اندازه های وسط دیافراگم استفاده کنید تا بیشترین وضوح و شارپی (Sharpness) را در تصویر داشته باشید.
معمولا f بیشتر از 10 و یا بالاتر برای بدست آوردن عمق میدان (DOF) بزرگتر بکار می رود. بر اساس عناصر موجود در صحنه که در چه فاصله ای از دوربین قرار گرفته اند و در پیش زمینه یا پس زمینه تصویر قرار دارند، تصمیم بگیرید که عمق میدان تصویر را چگونه تنظیم کنید.
سپس اندازه سرعت شاتر را با توجه به اندازه روزنه دیافراگم، تنظیم نمایید تا میزان نوردهی مناسب بدست آید.

د) ISO را از حالت خودکار (Auto ISO) خارج کنید.

اندازه ایزو (ISO) را بر روی یک عدد ثابت، ترجیحا 100 یا 200 تنظیم کنید تا در حین تغییر زاویه دوربین و گرفتن عکس های متوالی، اندازه آن و در نتیجه میزان نوردهی تغییر نکند. در مواقعی که لازم است حرکت سوژه در تصویر منجمد (Freeze) شود و به سرعت های بالای شاتر نیاز دارید، علاوه بر تنظیمات روزنه دیافراگم، می توانید مقدار ایزو را افزایش دهید.

هـ) تنظیم نورسنجی با توجه به نور دو طرف صحنه

این موضوع خصوصا در مواردی بسیار اهمیت می یابد که در دو طرف صحنه ای که قرار است از آن تصویر پانوراما بگیرید میزان نور محیط اختلاف داشته باشد. بنابراین برای اینکه تصویر پرنور (Overexposed) یا کم نور (Underexposed ) نشود، طوری عوامل نوردهی را تنظیم کنید که به یک نوردهی متوسط و مناسب (Sweet middle) برسید.
برای این کار می توانید دو عکس آزمایشی از دو ناحیه صحنه که نوردهی متفاوت دارند بگیرید و وضعیت مناطق پرنور و کم نور را بررسی کنید و بر اساس آنها تنظیمات نهایی را انجام دهید.

پانورامیک 14

گاهی نور نواحی دو طرف صحنه مقابل دوربین متفاوت می باشد.

و) به فاصله کانونی لنز توجه کنید.

معمولا اگر فاصله کانونی لنز در دوربین های فول فریم کمتر از 28mm ( و در دوربین های هاف فریم کمتر از 18mm) باشد، بطور معمول در عکس های گرفته شده اعوجاج (Distortion) و یا تیرگی گوشه های تصویر (Vignetting) ایجاد می گردد.
این موضوع می تواند برای در امتداد قرار دادن (Alignment) و چسباندن تصاویر به هم ایجاد مشکل کند. بنابراین توصیه می شود در عکاسی پانورامیک ترجیحا از فواصل کانونی بلند تر از اندازه های مذکور استفاده شود.
امروزه با نرم افزارهای قدرتمند ویرایش عکس ، امکان اصلاح اعوجاج و تیرگی گوشه های تصویر وجود دارد و عملا امکان انجام عکاسی پانورامیک با لنزهای واید انگل با فواصل کانونی کوتاه فراهم آمده است. البته برخی از عکاسان برای انجام عکاسی پانورامیک لنزهای با فاصله کانونی بین 28 تا 50 میلیمتر (در دوربین های فول فریم) را بیشتر می پسندند.

ز) عکس های خود را با فورمت خام (RAW) بگیرید.

برای بدست آوردن بهترین کیفیت و بیشترین جزئیات در تصویر خود همواره در وضعیت RAW عکاسی کنید.

ح) تنظیم تراز سفیدی (White Balance) بر روی حالت خودکار

اگر در حالت RAW عکاسی می کنید، تراز سفیدی را بر روی حالت خودکار (Auto) قرار دهید. در صورت لزوم می توانید بعدا تراز سفیدی را در نرم افزار ویرایش عکس اصلاح نمایید. اگر با فورمت JPEG عکس می گیرید، حتما WB را بر روی یک حالت مناسب بگذارید، تا هنگام چسباندن عکس ها از نظر رنگی اشکالی ایجاد نگردد.

پانورامیک 15

فنون و تکنیک های مورد استفاده در عکاسی پانورامیک

1) صحنه ای را که می خواهید از آن عکس پانوراما تهیه کنید به دقت بررسی نمایید.
توجه کنید از چه چیزی قصد دارید عکس بگیرید. بهترین نقاط برای گرفتن تصاویر پانوراما خصوصا تصاویر منظره، مناطق مرتفع است. بالای یک تپه، روی ارتفاعات یک کوه، بر روی یک ساختمان بلند یا مواردی از این دست انتخاب خوبی خواهد بود.
به باد و اشیای متحرک موجود در صحنه توجه کنید. عناصر متحرک می توانند در نتیجه نهایی عکس شما تاثیر نامطلوب داشته باشند.
اگر ابزار اختصاصی عکاسی پانورامیک مثل هد سه پایه مخصوص آن را ندارید، بهتر است از اشیا یا اجسام نزدیک و عناصر موجود در پیش زمینه (Foreground) تصویر بپرهیزید. در غیر این صورت امکان ایجاد خطای انطباق یا پارالکس در تصویر نهایی به شدت افزایش می یابد.

2) سه پایه را در جای مناسب قرار داده و آن را تراز کنید.
دوربین عکاسی به صورت افقی یا عمودی بر روی سه پایه بسته می شود. باید حرکت افقی آن طوری باشد که وقتی دوربین از یک سمت به سمت دیگر در محور میله عمودی سه پایه چرخش می نماید، زاویه اش نسبت به سطح افق تغییر نکند. پس لازم است همیشه سه پایه و دوربین تراز باشند.
هر چه تعداد عکس هایی که برای ایجاد یک تصویر پانوراما می گیرید، بیشتر باشد، اهمیت تراز بودن دقیق دوربین نیز بیشتر خواهد بود.
برای این کار می توانید از تراز (Level) روی سه پایه یا تراز های حبابی که قابل نصب بر روی کفشک فلاش دوربین می باشند استفاده کنید. برخی دوربین ها نیز دارای تراز داخلی هستند که معمولا به آنها تراز الکترونیکی می گویند.
می توانید قبل از شروع به عکاسی با چرخش دوربین (Pan) از داخل منظره یاب (Viewfinder ) صحنه را نگاه کنید و تغییرات احتمالی زاویه دوربین را نسبت به افق بررسی نمایید.

پانورامیک 16

تراز کردن دوربین و سه پایه با استفاده از تراز های مختلف امکان پذیر می باشد.

3) اگر دوربین را بر روی دست نگه داشته اید، بهتر است آن را به چشمان خود نزدیک کرده و از داخل منظره یاب (Viewfinder ) به صحنه نگاه کنید. مونیتور دوربین برای این کار خیلی مناسب نمی باشد.
سپس در حالیکه سعی می کنید دوربین را مستقیم و تراز نگه دارید، آن را از یک سمت (مثلا چپ) به سمت مقابل در یک امتداد حرکت دهید و عکس های خود را بگیرید.

4) تنظیمات نوردهی (Exposure ) دوربین و سیستم فوکوس لنز را طبق توضیحاتی که در بالا داده شد انجام دهید و مطمئن شوید که در طی عکاسی ثابت بمانند.

5) نقطه شروع و نقطه پایانی تصاویر را به حافظه بسپارید تا در هنگام ویرایش عکس دچار مشکل نشوید. یک روش کار این است که قبل از گرفتن عکس اول با قرار دادن انگشت اشاره خود در مقابل دوربین، به عنوان نقطه شروع یک عکس بگیرید، سپس عکس های اصلی پانوراما را گرفته و پس از آخرین عکس، مجددا انگشت اشاره را در مقابل دوربین گرفته و به عنوان نقطه پایانی یک عکس دیگر بگیرید. به این ترتیب در هنگام ویرایش عکس ها، شروع و انتهای تصاویر مشخص می باشد.
بعضی عکاسان برای شروع و پایان عکس ها از یک تصویر تاریک (سیاه) استفاده می کنند، به این صورت که دست خود را جلوی لنز می گیرند و عکس اول (یا آخر) را به شکل تاریک ثبت می نمایند.

6) هنگام شروع عکاسی، از یک سمت شروع کنید (بطور قراردادی توصیه می شود از سمت چپ شروع کنید) و اولین عکس را بگیرید. قبل از اینکه دوربین را حرکت دهید، در نظر بگیرید که نقطه میانی صحنه در کجای آن قرار گرفته است. سپس دوربین را آنقدر به سمت مقابل (راست) بچرخانید تا نقطه مذکور در ناحیه کنار تصویر قرار بگیرد و عکس بعدی را بگیرید. بنابراین با ادامه دادن به این کار، هر عکس با عکس ماقبل خود در حدود 50 درصد اشتراک پیدا می کند. با این کار عکس ها در هنگام پردازش به خوبی قابلیت چسبیدن پیدا خواهند کرد.
اگر قصد داشتید فقط در حدود یک سوم از هر عکس با عکس قبلی مشترک باشد، می توانید پس از گرفتن عکس اول، ناحیه یک سوم میانی صحنه را از داخل منظره یاب در نظر بگیرید و سپس دوربین را به اندازه ای بچرخانید که آن ناحیه به قسمت یک سوم کناری کادر منظره یاب منتقل شود. سپس عکس دوم را بگیرید و همینطور تا آخر ادامه دهید. در این وضعیت هر عکس با عکس ما قبل خود به اندازه یک سوم اشتراک خواهد داشت.
یادآوری می شود برای اینکه هنگام چسباندن تصاویر در نرم افزار ویرایش عکس مشکلی پیش نیاید، لازم است هر عکس با عکس قبلی خود حداقل 20 تا 30 درصد اشتراک داشته باشد. توصیه می کنیم برای اطمینان کار، حداقل یک سوم تصویر را برای اشتراک با عکس قبلی در نظر بگیرید.

پانورامیک 17

گرفتن عکس های متوالی از یک سمت شروع شده و در سمت دیگر خاتمه می یابد بطوریکه میزان هم پوشانی آنها با یکدیگر مناسب باشد.

7) هنگامی که قصد دارید بدون سه پایه و درحالیکه دوربین را بر روی دست نگه داشته اید یک عکس پانوراما بگیرید، پاهای خود را در یک نقطه مشخص بر روی زمین محکم کنید و در حالیکه دوربین خود را در دست گرفته اید و منظره یاب به چشمان شما نزدیک شده است، آرنج خود را به بدنتان بچسبانید. در هنگام گرفتن عکس های متوالی، فقط قسمت فوقانی تنه خود را به چرخش درآورید و پاهایتان را حرکت ندهید، انگار که پاهای شما سه پایه است و قسمت فوقانی بدن شما مثل هد سه پایه چرخش می یابد.

8) وقتی از سه پایه استفاده نمی کنید و در ضمن عناصر و اشیایی در پیش زمینه تصویر قرار دارد، برای جلوگیری یا کاهش خطای انطباق (پارالکس) می توان از یک روش تجربی استفاده کرد.
به این صورت که پس از مشخص کردن محل مردمک ورودی (EntrancePupil) بر روی لنز، با کمک انگشت اشاره و شست دست چپ، بدنه لنز را در محل مردمک ورودی طوری نگهدارید که در هنگام چرخش بدن، دوربین حول آن نقطه چرخش پیدا کند. البته این کار بسیار مشکلی است چونکه به سادگی نمی توان همزمان به داخل منظره یاب نگاه کرد، اگر چه غیرممکن نیست و با تمرین می توان نتایج قابل قبولی بدست آورد. توجه کنید که محل نقطه مردمک ورودی بر روی لنزهای مختلف بر اساس فاصله کانونی آنها متفاوت است و لازم است قبلا محل آن را بر روی لنز خود پیدا کرده باشید.

9) پس از پایان عکاسی، بهتر است عکس های گرفته شده را بطور سریع در مونیتور دوربین مشاهده کنید تا اگر مشکلی در عکس ها وجود داشت، متوجه شوید و در صورت لزوم گرفتن تصاویر را از نو تکرار نمایید.
در مواردی که حساسیت کار بالاست، می توانید دو سری یا بیشتر از صحنه مورد نظر به شکل پانورامیک عکاسی کنید تا اگر احیانا در یک سری از عکس ها مشکلی مشاهده کردید( مثلا جابجایی فوکوس داشتید یا سه پایه بطور ناخواسته جابجا شده بود و از این دست موارد)، بتوانید از سری دیگر عکس ها استفاده کنید.

چسباندن تصاویر در نرم افزار ویرایش عکس
پس از اینکه عکس های لازم برای تصویر پانوراما گرفته شد، بایستی آنها به یکدیگر چسبانده شوند. برای این کار به یک نرم افزار که قابلیت انجام آن را داشته باشد، نیاز خواهد بود.
از جمله نرم افزارهای مناسب برای این کار می توان لایت روم (Lightroom)، فوتوشاپ (Photoshop) و PTGui را نام برد. البته برنامه های دیگری نیز هستند که می توان با آنها تصاویر پانوراما ایجاد نمود.

مشکلات شایع در عکاسی پانورامیک

الف) خطای انطباق (Parallax Error)
بزرگترین چالش در عکاسی پانورامیک، خطای انطباق است و برای جلوگیری از آن لازم است دقیقا با نحوه ایجاد آن و چگونگی ممانعت از بوجود آمدن این خطا آشنا باشید. قبلا بطور مختصر در این مورد توضیح داده شد.

ب) تراز نبودن دوربین عکاسی
در صورتیکه دوربین عکاسی به هر علت تراز نباشد، مثلا به دلیل تراز نبودن سه پایه، یا دقت ناکافی در نحوه اتصال دوربین به سر سه پایه، نواحی مشترک عکس های گرفته شده بطور مناسبی بر روی هم منطبق نخواهند شد و پس از چسبیدن تصاویر به یکدیگر ممکن است پانورامای بدست آمده نامناسب و غیرقابل استفاده باشد. همیشه قبل از گرفتن عکس، با چرخش (Pan) دوربین بر روی سه پایه و کنترل منظره یاب از تراز بودن دوربین اطمینان حاصل کنید.

پانورامیک 18

وضعیت تصویر بدست آمده پس از ادغام عکس ها در شرایطی که سه پایه در صحنه عکاسی تراز نبوده است. تصویر مربوط به جزیره سرگردان در دریاچه نمک واقع در منطقه کویری مرنجاب می باشد.

ج) حرکت اشیاء یا اجسام در طول صحنه
در صورتیکه صحنه در محلی است که عناصر درون کادر تصویر مرتب جابجا می شوند، تصویر پانوراما نهایی خصوصا در نواحی اشتراک عکس ها می تواند دچار نا پیوستگی و اشکال گردد.
در این موارد سعی کنید قبل از گرفتن هر عکس به وضعیت اجسام متحرک دقت کنید. در هنگام گرفتن عکس ها، حتی الامکان جسم متحرک در هر فریم بطور کامل دیده شود و پیوستگی آن در لبه تصویر قطع نشده باشد.
در مواقعیکه به علت وجود اجسام متحرک در نواحی هم پوشانی عکس ها، در هنگام چسباندن آن ها اشکالاتی در تصویر نهایی بوجود می آید، می توانید نحوه هم پوشانی لایه های تصویر را در داخل نرم افزار بطور دستی تغییر دهید بطوریکه عناصر مزاحم یا ناواضح در تصویر نهایی حذف گردد.

پانورامیک 19

حرکت افراد می توانست این تصویر پانوراما را دچار اشکال نماید.

د) حرکت عناصر اصلی صحنه
گاهی عناصر اصلی و ثابت صحنه مثل درخت ها یا امواج آب به علت باد یا عوامل دیگر دارای حرکت هستند. این موضوع باعث می شود که عکس های متوالی در مناطقی از نواحی مشترک، امکان انطباق نداشته باشند و در هنگام چسباندن عکس ها به یکدیگر ایجاد مشکل کنند. در بعضی شرایط مثلا مواقعیکه باد آنقدر شدید است که تمام عناصر صحنه مثلا درختان، همگی به یک سمت حرکت کرده باشند، گرفتن عکس پانوراما امکان پذیرتر خواهد بود.
کلا صحنه هایی که عناصر و اشیای متحرک آن زیاد است و مرتب در حال تغییر می باشند مثل امواج خروشان دریا، برای عکاسی پانورامیک مناسب نمی باشند.
وقتی سرعت شاتر نسبت به عناصر متحرک صحنه کمتر است، منجر به تار شدن آنها در تصویر می گردد (Motion Blur) و این عناصر در طول عکس های متوالی به صورت تار و محو ثبت می شوند. در این موارد حسب اینکه چه نوع عکس پانورامایی می گیرید، ممکن است محوی این عناصر در تصویر پانورامای نهایی قابل قبول باشد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گردآوری و تألیف: امیر دولتیاری
 تاریخ نگارش/آخرین ویرایش: 1397/11/6
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مراجع:

1_Michael Freeman 2008. Mastering Digital Photography, 1th ed. ILEX, UK.
2_Nasim Mansurov (2018). Panoramic Photography Tutorial. Retrieve from http://photographylife.com on Apr 25.
3_Arnaud Frich (2018) The Guide to Panoramic Photography. Retrieve from www.panoramic-photo-guide.com on Jul 14.
4_Todd Vorenkamp (2016) How to Make Panoramic Photographs. Retrieve from www.bhphotovideo.com on Jul 14.
5_Peter West Carey (2016) 8 Guidelines To Taking Panoramic Photos With Any Camera. Retrieve from https://digital-photography-school.com on Jul 15
6_David Peterson (2013) How to take a Perfect Panoramic Photograph. Retrieve from www.digital-photo-secrets.com on Jul 16.
7_Rod Planck (2018) Panoramas. Retrieve from www.nikonusa.com on Jul 16.

 

مقالات مرتبط:

- نحوه پیدا کردن مردمک ورودی لنز در عکاسی پانورامیک

- مبانی پایه در عکاسی معماری: بخش 1

- مبانی پایه در عکاسی معماری: بخش 2

- مبانی پایه در عکاسی معماری: بخش 3

فوکوس دستی یا فوکوس خودکار؟

نکات مهم در انتخاب و خرید سه پایه

نظرات کاربران

فضل جو
۱۴۰۰/۱۰/۱۸

با درود. بابت مطالب ارزنده تان که به اشتراک گذاشتید بسیار سپاسگزارم.عالی بود

امیر دولتیاری
۱۴۰۰/۱۰/۲۷

سپاس، موفق باشید.



نام را وارد کنید
تعداد کاراکتر باقیمانده: 500
نظر خود را وارد کنید

.Copyright © 2017 taklens.ir. All Rights Reserved

صفحه اینستاگرام: taklens.akaskhaneh@
کانال تلگرام: taklens_channel@